Διαφορετικές σπουδές του ιδίου θέματος από τον μεγάλο καλλιτέχνη.
Η πρώτη είναι η Σπουδή Αρχαγγέλου για τον «Θρίαμβο της Θρησκείας», λάδι σε μουσαμά, 91×69 εκ. και φιλοξενείται στην Εθνική Πινακοθήκη.
Η δεύτερη είναι «Ο Θρίαμβος της Θρησκείας», λάδι σε μουσαμά, 145×73 εκ., ενυπόγραφη και ανήκει στην συλλογή Ε. Κουτλίδη.
Το βασικό θέμα είναι ο Σταυρός του μαρτυρίου και εμπρός του στέκεται η επιβλητική μορφή ενός Αρχαγγέλου. Η πρώτη παραλλαγή εμφανίζει τον Αρχάγγελο σε προφίλ, ενώ η δεύτερη κατά πρόσωπο. Πάνω στο ίδιο θέμα υπάρχουν και άλλες μελέτες και σκίτσα του Νικολάου Γύζη τα οποία βρίσκονται στην Εθνική Πινακοθήκη.
Στην κατά πρόσωπο προσέγγιση του θέματος ο Γύζης μας παρουσιάζει τον Αρχάγγελο να ανυψώνει στον αέρα ένα πυρφόρο ξίφος (πύρινη ρομφαία) εν είδει δάδας. Η φωτεινότητα της ‘δάδας’ αυτής έρχεται σε μεγάλη αντίθεση με την σκοτεινότητα του υπόλοιπου πίνακα. Σε σύγκριση με τον πρώτο πίνακα, ο οποίος είναι πιό φωτεινός στο σύνολό του, ίσως έχει πιο εμφανή την νικηφόρα έκβαση του αέναου πολέμου φωτός-σκότους. Βέβαια η πύρινη ρομφαία είναι ένδειξη ότι στην συγκεκριμένη περίπτωση ο Αρχάγγελος είναι ο Μιχαήλ.
Επιπλέον στο κάτω μέρος του πίνακα, κάτω από την βάση του Σταυρού, η οποία είναι κι αυτή ένα αδρά σχεδιασμένο φωτεινό βάθρο στο οποίο στέκεται ο Αρχάγγελος, ο ζωγράφος τοποθετεί στην δεξιά πλευρά μια ανθρώπινη παρουσία οδύνης, αλληγορική αναφορά στους πολέμιους της Θρησκείας και αριστερά μια απειλητική οφιοειδή μορφή. Το φωτεινό βάθρο με τις αυστηρές γραμμές του δείχνει σαν ένα ελαφρύ λευκό χάδι στα πόδια του Αρχαγγέλου, ενώ την ίδια στιγμή αφόρητο για τους κείμενους υπό το βάρος του.
Η όλη μορφή του Αρχαγγέλου θυμίζει αρχαίο Έλληνα πολεμιστή, με ξίφος, ασπίδα και χλαμύδα, ο οποίος επευφημεί μετά την νίκη τον στρατηγό του. Ο Γύζης δεν μας δίνει στοιχεία του προσώπου του κι έτσι παντρεύει αρμονικά το κλασσικό με το μοντέρνο. Ο άνεμος της νίκης δίνει κίνηση στην εικόνα.
Η προσέγγιση του Γύζη με τον Αρχάγγελο σε προφίλ είναι φαινομενικά πιό ειρηνική. Ο Αρχάγγελος είναι ντυμένος στα λευκά κι ενώ φαίνεται ότι φυσάει δυνατός άνεμος, ώστε να ανεμίζει ο μανδύας του και να ανακατεύονται τα μαλλιά του, αυτός δείχνει σοβαρός και ατάραχος.
Τα ανοιγμένα του λευκά φτερά σε συνδυασμό με την εκτύλιξη του λευκού μανδύα του δίνουν ένα ανοιχτόχρωμο κινούμενο σύνολο που έρχεται σε αντίθεση με το ακίνητο σκοτάδι στο βάθος. Επιπλέον έχουμε μια πύρινη φλόγα να αιωρείται πάνω από την κεφαλή του Αρχαγγέλου.
Ο πίνακας είναι ημιτελής, διακρίνουμε όμως πέριξ των ποδιών του Αρχαγγέλου οφιοειδείς σχηματισμούς. Προφανώς ο ηττημένος όφις θα είναι και ο λόγος της έκφρασης αποστροφής και συνάμα επιβολής του Αρχαγγέλου.
the Tempest Ahead 
Τι υπέροχη ανάρτηση!
Μοῦ ἀρέσειἌρεσε στοὺς 2 ἄνθρωποι